Jak zrobić sztukaterię na ścianie?

Od dawna inspirują mnie wnętrza w eleganckich, starych kamienicach i stylowe hotele, w których nieodłącznym elementem dekoracyjnym są sztukaterie. Dlatego stwierdziłam, że też zrobię sobie w salonie hotel!

Ozdobne sztukaterie na ścianie można zamontować samodzielnie przy pomocy kilku narzędzi, które pozwolą odpowiednio dociąć i przykleić listwy do ściany. Jeżeli masz ochotę rozpocząć nowy rok od ciekawego projektu, przygotowałam szczegółowy poradnik, który pomoże Ci własnoręcznie ozdobić ściany dekoracyjnymi listwami 🙂 

Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że przy montażu sztukaterii na ścianie najważniejszym i najbardziej czasochłonnym etapem jest planowanie. Jeśli więc brakuje Ci cierpliwości do mierzenia i główkowania, warto zaangażować w to zadanie drugą połówkę. Co dwie głowy, to nie jedna, a szczególnie gdy planujesz ozdobić sztukaterią większą powierzchnię. Poza tym dodatkowa para rąk przyda się podczas tworzenia na ścianie modelu z taśmy malarskiej. Ale po kolei! Najpierw odrobina inspiracji, żeby zaostrzyć apetyt 🙂

Sztukateria na ścianie w salonie – inspiracje

Zwróć uwagę, jak elegancko prezentują się sztukaterie ścienne w tych wnętrzach. Dekoracyjne profile sprawiają, że ściany nie są puste i nudne. Listwy stanowią też piękne obramowanie dla obrazów, luster i oświetlenia.

Sztukateria na ścianie – rodzaje listew ozdobnych

Ozdobne listwy sztukateryjne dostępne w sklepach różnią się głównie stopniem odporności na różnego rodzaju uszkodzenia oraz ceną. Dlatego przed zakupem sztukaterii warto dobrze się zastanowić i wziąć pod uwagę kilka czynników.  

Rodzaje sztukaterii ściennej dostępne na rynku:

– listwy drewniane – montowane za pomocą kleju i gwoździków, które trzeba zaszpachlować. Drewno jako naturalny materiał jest mniej odporne na wpływ wilgoci i pleśni oraz bardziej podatne na odkształcanie.

– listwy z MDF – cechują się wysoką twardością oraz odpornością na ścieranie i wilgoć. MDF to wysokiej jakości materiał drewnopochodny zapewniający bardzo estetyczny i solidny wygląd listew.

– listwy gipsowe – gips jako tradycyjny, stosowany od wieków materiał jest szczególnie polecany do zastosowania w starych domach i kamienicach. Gipsowa sztukateria doskonale odtworzy charakter stylowych wnętrz i przywróci im dawną świetność. Gipsowe elementy sztukateryjne mogą być wykonywane na indywidualne zamówienie, jednak trzeba się liczyć z ich wysoką ceną.

– listwy styropianowe (z polistyrenu ekspandowanego, EPS) – są lekkie i łatwe w montażu. Występują w wielu wzorach i szerokościach, więc wybór jest szeroki. Ich atutem jest na pewno niewysoka cena. Dobrze sprawdzają się jako listwy przysufitowe, jednak ich twardość i odporność na uderzenia będzie niewystarczająca w przypadku zamontowania w roli listew ściennych. W listwach styropianowych łatwiej tworzą się wgłębienia i odpryski, ponadto nie nadają się do montażu w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności (łazienki).

– listwy z polistyrenu ekstrudowanego (HD lub XPS, styrodur) – mają większą wytrzymałość niż listwy styropianowe, choć nie tak wysoką jak listwy poliuretanowe. Większa wytrzymałość w nadal przystępnej cenie – to na pewno duża zaleta tego typu listew. Charakteryzują się też dużą gładkością oraz ostrością krawędzi, co wpływa na estetykę wykonanej sztukaterii. Można je stosować w łazienkach, gdyż są odporne na działanie wilgoci.

– listwy poliuretanowe / duropolimerowe – bardzo twarde, odporne na uszkodzenia mechaniczne np. podczas sprzątania i odkurzania oraz wilgoć – nadają się do łazienki. Nie odkształcają się i nie pęcznieją. Poliuretan pozwala na bardzo dokładne odtworzenie detali i frezów. Występują także w wersji flex, czyli elastycznej. Listwy elastyczne warto zastosować, jeśli mamy naprawdę nierówne ściany. Dzięki temu montaż sztukaterii będzie łatwiejszy, a efekt dużo lepszy.

Sztukateria na ścianie – listwy poliuretanowe

Zdecydowałam się na zakup listew poliuretanowych MardomDecor (model MD002). Wybrałam listwy wykonane z poliuretanu ze względu na optymalny stosunek jakości do ceny. 

Jestem raczej ostrożna podczas sprzątania, ale niestety zdarza mi się niechcący uderzyć rurą odkurzacza o ścianę. Dlatego zależało mi na tym, żeby listwy charakteryzowały się wysoką twardością i odpornością na wgniecenia. W moim przypadku listwy styropianowe nie byłyby więc najlepszym rozwiązaniem.

Listwy poliuretanowe są łatwe w montażu za pomocą kleju, który jednocześnie klei, szpachluje i wyrównuje delikatne nierówności ściany.

Sztukateria na ścianie – jak rozplanować układ listew

Sztukateria ścienna lubi symetrię i jednakowe odstępy pomiędzy elementami. Tylko wtedy prezentuje się efektownie i jest prawdziwą ozdobą wnętrza.

Jak to osiągnąć?

1. Zacznij od dokładnego wymierzenia wysokości i szerokości ściany, żeby wiedzieć, jaką powierzchnią dysponujesz.

Jeśli masz zainstalowane listwy przypodłogowe i sufitowe, wymierz samą ścianę. Odległość listew sztukateryjnych wymierz względem istniejących listew, a nie podłogi i sufitu.

Nie mam jeszcze w salonie zamontowanych listew sufitowych, ale wybrałam już model listwy i wiem, jaką ma szerokość. Wzięłam to pod uwagę, odmierzając odległość, na jakiej powinny być zamontowane listwy sztukateryjne.

2. Rozrysuj układ listew wraz z wymiarami, choćby ręcznie na papierze.

Poniższy rysunek pokazuje układ listew na mojej ścianie wraz z wielkością poszczególnych paneli oraz odstępami pomiędzy nimi:

3. Planując układ paneli z listew sztukateryjnych, poszukaj w pomieszczeniu elementów, które posłużą jako punkty odniesienia, do których możesz nawiązać.

W moim przypadku układ paneli nawiązuje do kształtu kasetonów na drzwiach. Ponadto wysokość paneli jest taka sama jak wnęki nad schodami tuż przy ścianie. Dzięki temu sztukateria płynnie wpasuje się we wnętrze i podkreśli jego atuty.

4. Ilość paneli na jednej ścianie zależy głównie od jej szerokości i jest tak naprawdę dowolna, ale według mnie nieparzysta liczba pionowych paneli sprawia, że ściana wygląda ciekawiej.

5. Jeżeli na ścianie wisi już np. telewizor czy kinkiety, potraktuj sztukaterię jako ich obramowanie.

Na mojej ścianie środkowy panel stanowi ramę dla kinkietu, który jest już zamontowany pośrodku ściany. 

6. Koniecznie weź pod uwagę gniazdka i przełączniki znajdujące się na ścianie oraz inne elementy, które mogą się znaleźć na linii listew.

U mnie takim elementem jest podest schodów, który zachodzi na ścianę. Wyznacznikiem umiejscowienia pionowych paneli są też przełączniki do światła znajdujące się po prawej stronie ściany.

7. Na etapie planowania zastanów się, czy na ścianie ozdobionej sztukaterią chcesz docelowo zawiesić np. lustro, obraz czy inną dekorację.

Lepiej upewnić się, że wymiary paneli z listew na to pozwolą, zanim przystąpisz do przycinania i klejenia.

8. Kolejna rzecz to meble. Czy przy ścianie ozdobionej sztukaterią planujesz postawić komodę lub sofę?

A może inny mebel? Warto tak dopasować wielkość paneli z listew sztukateryjnych, żeby stanowiły dla niego tło i obramowanie.

Ja postanowiłam, że przy ścianie ze sztukaterią będzie stała konsolka. Jeszcze nie udało mi się znaleźć odpowiedniej do naszego salonu, dlatego zadanie mam nieco utrudnione. Jednak wzięłam pod uwagę standardową wysokość konsol, która wynosi zwykle ok. 75-79 cm oraz szerokość ok. 90 cm i miałam je na uwadze, planując układ paneli na ścianie.

9. W moim salonie montowałam sztukaterię na jednej ścianie, ale jeśli planujesz to zrobić na kilku ścianach w jednym pomieszczeniu, prawdopodobnie każda ściana będzie miała inną szerokość. W związku z tym trzeba będzie dopasować ilość i szerokość paneli sztukateryjnych. 

W miarę możliwości staraj się nie przesadzać z liczbą różnych rozmiarów paneli, żeby nie wprowadzić chaosu. W przypadku klasycznej sztukaterii powtarzalność i uporządkowanie są pożądaną cechą. 

10. Planując sztukaterię na ścianie, dobrym rozwiązaniem jest zrobienie wizualizacji przy pomocy taśmy malarskiej.

Dzięki temu będziesz mieć absolutną pewność, że układ paneli idealnie pasuje do wielkości ściany, a także do reszty pomieszczenia.

Moja wizualizacja wygląda tak:

Jeśli taśma malarska jest węższa lub szersza niż listwa, przyklejając ją do ściany pamiętaj, że zewnętrzna krawędź taśmy ma odpowiadać zewnętrznej krawędzi listwy. W ten sposób dokładnie odwzorujesz na ścianie umiejscowienie listew i odstępy między panelami, mimo różnicy w szerokości między taśmą a docelową listwą. Moja taśma ma szerokość 2,4 cm, a listwa 4 cm.

Sztukateria na ścianie – jak obliczyć ilość listew

Dzięki wizualizacji sztukaterii ściennej przy pomocy taśmy malarskiej obliczenie ilości potrzebnych listew okazało się bardzo proste. Ryzyko pomyłki przy liczeniu jest dużo mniejsze, kiedy masz przed oczami naklejony na ścianie model sztukaterii.

Ważne jest to, żeby obliczać, ile listew będzie potrzeba, a nie sumować długość boków poszczególnych paneli. 

Listwy ścienne występują zwykle w długościach 2 m, 2,4 m oraz 2,5 m.

Przykład:

Jeśli wybrana przez Ciebie listwa ma długość 2m, a panel wymiary 179 x 60,5 cm, to zużyjesz dwie listwy na dłuższe boki i jedną na dwa krótsze boki.

Po docięciu listew zostaną Ci dwa odpady o długości 21 cm oraz jeden o długości 79 cm. Ten najdłuższy odpad będzie można wykorzystać na jeden krótszy bok kolejnego panelu.

Sztukateria na ścianie – jak przyciąć listwy

Listwy zakupione w odpowiedniej ilości trzeba będzie przyciąć zgodnie z wymiarami paneli. Końcówki listew muszą być przycięte pod kątem 45 stopni.

Jak to zrobić równo i dokładnie?

Najlepszym do tego narzędziem jest piła ukośnica, jednak dobra piła to spory wydatek, a poza tym to już pokaźnych rozmiarów narzędzie, które trzeba mieć gdzie trzymać. Tańszą i dobrą opcją do użytku domowego jest ręczna piła z drobnymi ząbkami oraz specjalna skrzynka uciosowa (zwana też przyrżnią). 

W marketach budowlanych są dostępne skrzynki uciosowe z tworzywa lub drewna. Miałam już okazję wypróbować tego typu skrzynki i nie byłam do końca zadowolona z ich jakości (były lekkie, tańczyły po blacie, szybko się niszczyły od cięcia piłą).

Dlatego polecam zakup skrzynki uciosowej Decor System dedykowanej do przycinania listew sztukateryjnych. Jest ona dostępna w dwóch rozmiarach. Nawet mniejszy rozmiar skrzynki jest naprawdę spory (wymiary 70 x 18 x 17 cm). Dzięki temu umożliwia przycinanie zarówno wąskich, jak i bardzo szerokich listew ściennych, przypodłogowych oraz sufitowych wykonanych z różnych materiałów. Umożliwia cięcie pod kątem prostym oraz 45 stopni. Ma starannie wycięte rowki, co ułatwia precyzyjne docięcie listew. Skrzynka Decor System jest solidna i ciężka (waży prawie 4 kg).

Mimo ceny 150 zł warto zaopatrzyć się w tę skrzynkę, jeśli planujesz przycinanie większej ilości listew, a także jeśli często samodzielnie wykonujesz drobne elementy dekoracyjne w domu. Skrzynka wielokrotnie ułatwi Ci pracę i będzie świetnym uzupełnieniem domowego warsztatu.

Ważnym elementem jest też dobór piły ręcznej. Zdecydowałam się na zakup piły przeznaczonej do cięcia paneli z laminatów oraz sztukaterii. Przed zakupem zwróć uwagę na ilość ząbków (najczęściej jest stosowane oznaczenie TPI, co oznacza tooth per inch, czyli ilość ząbków na cal). Jeśli zamierzasz ciąć listwy poliuretanowe, optymalne TPI to 11.

Piła z drobnymi ząbkami pozwoli Ci precyzyjnie dociąć listwy sztukateryjne z poliuretanu bez szarpania krawędzi.  

Pamiętaj też, żeby dopasować długość piły do rozmiaru skrzynki uciosowej! Jeśli korzystasz z małej skrzyneczki, piła o długości 30 cm będzie wystarczająca. Większa skrzynka (np. ta od Decor System) wymaga piły o długości 50 cm. 

Możesz ciąć listwy na stole albo tak jak my na podłodze. W takim przypadku polecam wykorzystanie antypoślizgowej maty do jogi jako podkładki, która zapewni dodatkową stabilizację skrzynki podczas cięcia 🙂

Sztukateria na ścianie – jak przykleić listwy

Aby idealnie wypoziomować listwy na ścianie, niezbędna będzie poziomica. I tutaj polecam zakup bardzo przydatnego narzędzia, jakim jest dalmierz laserowy z poziomicą. Oczywiście można sobie powalczyć z poziomicą ręczną, jednak będzie z tym trochę zabawy, a efekt może nie być do końca zadowalający. 

Poziomica laserowa wyświetla na ścianie pionowe i poziome linie, dzięki czemu wystarczy przyłożyć do nich listwy i przymocować je do ściany. Zero kombinowania, poprawiania, sprawdzania 🙂 

Dalmierz laserowy Bosch Zamo 3 można zakupić w komplecie z trzema adapterami: poziomicą, taśmą i kołem pomiarowym. Adaptery można też dokupić oddzielnie. Sprytne urządzenie Bosch to wydatek rzędu 400 zł. Naprawdę warto mieć je w domowym warsztacie, bo oprócz poziomowania zrobisz też szybkie i precyzyjne pomiary długości, odległości, powierzchni czy obwodu okrągłych przedmiotów.

Jak wyznaczyć pion i poziom przy pomocy dalmierza laserowego z poziomicą Bosch Zamo 3? 

Urządzenie trzeba umieścić w odległości co najmniej 1 m od ściany i wypoziomować. Dalmierz można postawić na stoliku, drabince albo – tak jak my – na statywie do aparatu, którego nogi mają regulowaną wysokość. 

Dalmierz wyświetli na ścianie cienką czerwoną linię, do której można już przyłożyć listwę sztukateryjną posmarowaną klejem.

Klej montażowy najlepiej nakładać falowaną linią pośrodku listwy, żeby po dociśnięciu do ściany nadmiar nie wyciekł na zewnątrz.

Listwę z klejem przyłóż do ściany w odpowiednim miejscu, ale nie dociskaj od razu do samego końca. Upewnij się, że listwa znajduje się dokładnie tam, gdzie powinna i wtedy ją dociśnij, lekko uderzając pięścią co kawałek. Uwaga! Dociśnięcie może spowodować lekkie przesunięcie listwy, dlatego ponownie sprawdź, czy odstępy się zgadzają na całej długości. Wiem, to trochę zachodu, ale uwierz mi, naprawdę warto to zrobić 🙂

W moim przypadku nie było konieczności uzupełniania szpar między listwą a ścianą klejem montażowym. Minimalne odstępy w kilku miejscach zniknęły po nałożeniu dwóch warstw farby. W razie potrzeby można jednak większe odstępy uzupełnić i nadmiar kleju od razu zetrzeć szmatką. 

Po przyklejeniu listew trzeba wypełnić ewentualne szczeliny w miejscu łączenia listew, czyli w narożnikach. W tym celu świetnie sprawdzi się gotowa masa szpachlowa do sztukaterii. Nakładałam niewielkie ilości palcem, wpychając masę w szczeliny. Nadmiar usunęłam nasączaną ściereczką.

Zdjęcia poniżej pokazują narożnik przed i po uzupełnieniu szczeliny masą szpachlową i pomalowaniu farbą.

Szpachelka musi schnąć co najmniej 24 h przed malowaniem. 

Sztukateria na ścianie – malowanie listew ozdobnych

Ostatni etap montowania sztukaterii na ścianie to malowanie. Malujemy zarówno listwy, jak i ścianę. Nałożyłam też dwie warstwy farby na listwę podłogową, żeby nie odcinała się od ściany.

Ścianę pomalowałam przy pomocy małego wałka, natomiast listwy pędzlem. Warto nałożyć na listwy dwie warstwy farby, zwracając uwagę, żeby farba dokładnie wniknęła w delikatne szczelinki. Dzięki temu kolor będzie jednolity, a listwy i ściana staną się jedną całością.

Sztukateria na ścianie – potrzebne materiały

Oto lista materiałów, które będą potrzebne do zamontowania sztukaterii na ścianie:

📌 ozdobne listwy ścienne

📌 skrzynka uciosowa

📌 piła ręczna

📌 dalmierz laserowy z poziomicą

📌 klej montażowy do sztukaterii

📌 pistolet wyciskający do silikonu

📌 gotowa elastyczna masa do łączeń i ubytków

📌 miara

📌 ołówek

📌 farba do ścian, wałek i pędzel

Sztukateria na ścianie – koszt i czas

Jaki budżet trzeba przeznaczyć na listwy sztukateryjne do ozdoby ściany? To oczywiście zależy od tego, jaki rodzaj listew wybierzesz i jak dużą powierzchnię chcesz ozdobić. 

Dla porównania koszt sztukaterii na jedną ścianę o wym. 208 x 256 cm w moim salonie wyniósł 314 zł, w tym:

– 267 zł – cena listew

– 47 zł – cena kleju i masy do uzupełniania szczelin

Dodatkowe koszty:

– 57 zł – cena piły

– 150 zł – cena skrzynki uciosowej

– 389 zł – cena dalmierza laserowego z poziomicą 

– 0 zł – robocizna 😉 

Zużyłam 11 listew o długości 2m, jedno niecałe opakowanie kleju montażowego, niewielką ilość masy do wypełniania szczelin. 

Dalmierz i skrzynka to inwestycja, która jeszcze na siebie zapracuje w naszym domu 😉 

Cały projekt zajął nam trzy dni (nie licząc etapu planowania).

Cięcie i klejenie listew do ściany podzieliliśmy sobie na dwa dni. Drugiego dnia uzupełniałam też łączenia listew masą szpachlową, która musi wyschnąć przed malowaniem. Trzeciego dnia pozostało już tylko malowanie.

Sztukateria na na ścianie – gdzie kupić listwy

Listwy sztukateryjne MardomDecor wraz z klejem montażowym, masą do sztukaterii i skrzynką uciosową kupiłam w sklepie internetowym Decor System. Jestem bardzo zadowolona zarówno z produktów, jak i obsługi mojego zamówienia 🙂 

Moja ściana ze sztukaterią jest już gotowa 🙂 Uwielbiam ją!

Mam nadzieję, że skorzystasz z mojego poradnika i spróbujesz własnoręcznie ozdobić ściany sztukaterią.

Jeśli masz do mnie jakieś pytania dotyczące tego projektu, zostaw je w komentarzu (będzie widoczny na blogu po zatwierdzeniu). Na pewno odpowiem 🙂  

P.S. Sporo osób pyta mnie na FB i w mailu o listwy przypodłogowe. Nasze mają 12 cm wysokości, ale były instalowane już kilka lat temu, więc nie pamiętam modelu. Bardzo podobny model to na przykład MD095 firmy Mardom Decor (też mają 12 cm). 

Jeśli szukasz inspiracji na stylowe wykończenia wnętrz, zobacz moje inne poradniki DIY:

Jak ozdobić ścianę boazerią angielską krok po kroku?

Listwy sufitowe i karniszowe – montaż DIY

Jak położyć tapetę flizelinową krok po kroku?